Mantar tüketilmesi sonucu ortaya çıkan sağlık problemleri ülkemizde sık görülen ve bazen ölümlere yol açabilen önemli sağlık sorunlarından biridir.
Yağışlı havalar mantarların gelişimi için uygun ortam sağlar. Bu nedenle özellikle yağışların arttığı ilkbahar ve sonbahar aylarında kırsal bölgelerde, doğadan toplanan yabani mantarların bilinçsizce tüketilmesi sonucu mantar kaynaklı zehirlenme vakaları sık görülmektedir. Yazılı ve görsel bazında çıkan haberler ve yapılan uyarılara rağmen yabani mantar tüketimi ve bunlardan kaynaklanan sağlık problemleri hala önemini korumaktadır.
Mantar zehirlenmelerine bağlı karaciğer yetmezliği, böbrek yetmezliği ve ölüme kadar giden ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilmektedir.
Zehirli mantarlar doğada zehirsiz mantarlar ile birlikte yetişebilir. Aynı yetişme ortamında benzer mantarların sporlarının etkileşmesi sonucu yenilebilir mantarların da toksin üretebileceği unutulmamalıdır. Bu yüzden doğada bulunan mantarlar ancak profesyonel kişilerce incelendikten sonra tüketilmelidir. Birçok ciddi zehirlenme vakası tipik olarak mantar toplayıcısının mantar türünü yanlış tanımlaması sonucu ortaya çıkmaktadır. Korunmada en etkili yöntem sadece kültür mantarı olarak üretilen ürünlerin tüketilmesidir.
Mantar zehirlenmelerinden korunmada dikkat edilmesi gereken önemli hususlar şunlardır:
- Kültür mantarı olmayan mantarlar asla tüketilmemelidir.
- Doğadan toplanan mantarların tüketilmesi isteniyorsa, deneyimli ve profesyonel kişilerden destek alınmalıdır.
- Zararsız olduğu düşünülen mantarların tanımladığını ifade eden arazi kurallarına güvenilmemelidir.
- Halk arasında kullanılan mantar isimlerine göre karar verilmemelidir. Farklı bölgelerde farklı mantarlar aynı veya benzer isimlerle tanımlanabilir.
- Halk arasındaki yaygın söylentilere asla itibar edilmemelidir. Özellikle mantar gümüş kaşıkta siyah lekelenmeye yol açmıyorsa, öncesinde hayvanlar tarafından tüketildiği görülmüşse yenebilir v.b yaklaşımlar doğru değildir.
- Mantar toksisitesinin dozla ilişkili olabileceği, mantarların pişirilme şekline bağlı olarak toksinlerin geç aktive olması sonucu gecikmiş zehirlenme olguları da ortaya çıkabileceği bilinmelidir.
- Mantarların alerji ve anafilaksiye neden olabileceği hatırda tutulmalıdır.
- Alkolle birlikte fazla miktarda mantar tüketilmemelidir.
- Mantar zehirlenmesi olasılığı hakkında çevremizdeki insanları aydınlatmalı, mantarların sadece dış görünümleri ile ayırt edilemeyeceği anlatılmalıdır.
- Ülkemizde bazı yabani mantarların pazarlarda satıldığı görülmektedir. Bu nedenle mantar satışlarının denetimi ve halkın bilinçlendirilmesi için gerekli tedbirler alınmalıdır.