Fiziksel aktivite, günlük yaşam içerisinde kas
ve eklemlerimizi kullanarak enerji tüketimi ile gerçekleşen herhangi bir
bedensel hareket olarak tanımlanmaktadır. Bireylerin fiziksel ve ruhsal
sağlığının geliştirilmesinde katkı oluşturmanın yanı sıra toplum refahını,
çevrenin korunmasını teşvik ederek gelecek nesillere yönelik bir yatırım
oluşturmaktadır.
Hareketsiz yaşam, modern toplumlar için en
önemli problemlerin başında yer almaktadır. Kronik hastalıkların ortak risk
faktörlerinden birisi olan fiziksel inaktivite (fiziksel hareketsizlik), dünya
genelindeki ölüme neden olan risk faktörleri sıralamasında obezitenin de önünde
dördüncü sırada yer almaktadır. Meme ve kolon kanserlerinin yaklaşık
%21-25’inin, diyabetin %27’sinin ve iskemik kalp hastalığının %30’unun ana
nedeninin fiziksel hareketsizlik olduğu tahmin edilmektedir. Fiziksel
hareketsizlik yalnızca yetişkinler için değil, çocuklar ve gençler için de
ciddi bir sağlık riski taşımaktadır.
Bakanlığımızca gerçekleştirilen Türkiye
Beslenme ve Sağlık Araştırması 2017 ön sonuçlarına göre; Dünya Sağlık
Örgütü’nün sağlık için fiziksel aktivite önerilerini karşılamayanların sıklığı
19 yaş ve üzeri bireylerde %37,6’dır.
Dünya Sağlık Örgütü ile birlikte yürütülen
Türkiye Çocukluk Çağı (ilkokul 2. Sınıf öğrencileri) Şişmanlık Araştırması
COSI-TUR 2016 sonuçlarına bakıldığında ailelerin ifadelerine göre çocukların
%9,5’i hafta içi hiç oyun oynamamakta, %19,9’u günde bir saatten az ve %29,7’si
günden bir saat oyun oynamaktadırlar. Çocukların %42,5’i günde bir saat, %23,5’i
2 saat ve %12,7’si 3 saat ve üzerinde televizyon seyretmekte/bilgisayarda zaman
geçirmektedirler.
Günlük yaşamı mümkün olduğunca aktif geçirmek
sağlıklı bir yaşamın ilk adımıdır. Daha fazla yarar elde edebilmek ve sağlığı
koruyup geliştirebilmek için düzenli fiziksel aktivite yapılmalı ve yaşamın bir
parçası hâline getirilmelidir.
Sağlığın korunması ve geliştirilmesi için
haftada 150 dakikalık (haftanın 5 günü 30 dakikalık) orta şiddette bir egzersiz
yetişkinler açısından yeterlidir. 1-4 yaş arası çocuklar, gün içinde farklı
şiddetlerde toplam 180 dakikalık fiziksel aktivite yapmalıdırlar. 5-18 yaş
arasındaki çocuk ve ergenler için ise, günde 60 dakika, orta şiddetliden yüksek
şiddetli aktivitelere doğru şiddeti değişen aktiviteler önerilmektedir.
Orta şiddetli aktiviteler sırasında kişi
konuşabilir fakat şarkı söyleyemez. Hızlı yürümek, düşük tempolu koşular, dans
etmek, ip atlamak, yüzmek, masa tenisi oynamak, yavaş tempoda bisiklet sürmek
vb. orta şiddetli aktivite örnekleridir.
Yüksek şiddetli aktiviteler sırasında kişi,
aktivite sırasında nefesi kesilmeden birkaç kelimeden fazlasını konuşamaz.
Tempolu koşu, basketbol, futbol, voleybol, hentbol ve tenis oynamak,
step-aerobik derslerine katılmak, tempolu dans etmek vb. yüksek şiddetli
aktivite örnekleridir.
Fiziksel aktivitenin arttırılması sadece
bireysel değil toplum tabanlı, çok sektörlü, multidisipliner ve kültürel
yaklaşım gerektirmektedir. Bu nedenle toplumun obezite ile mücadele konusunda
bilgi düzeyini artırmak, yeterli ve dengeli beslenme ve düzenli fiziksel
aktivite alışkanlığı kazanmasını teşvik etmek ve böylece ülkemizde obezite ve
obezite ile ilişkili hastalıkların (kalp-damar hastalıkları, diyabet, bazı
kanser türleri, hipertansiyon, kas-iskelet sistemi hastalıkları vb.) görülme sıklığını azaltmak amacıyla
Bakanlığımız tarafından Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı
hazırlanmış ve uygulanmaktadır. Programda toplumda fiziksel aktivitenin önemi
ve sağlık üzerine etkileri hakkında farkındalık oluşturmak amacıyla fiziksel
aktivite ile ilgili özel günlerin kutlanması da yer almaktadır.
10 Mayıs Dünya Sağlık Örgütü tarafından
bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesinde fiziksel aktivitenin yararları
konusunda toplum bilincini oluşturmak, iyi uygulamalara dikkat çekmek ve
fiziksel aktivitenin yararlarını savunmak, yaşamın her alanında ve her yerde
(okul, ev, işyeri) toplum genelinde fiziksel aktiviteye katılımı arttırmak,
sağlıklı davranışları ve yaşam tarzlarını teşvik etmek için “Sağlık için
Hareket Et Günü” olarak belirlenmiştir Bu
kapsamda 10 Mayıs her yıl 81 ilimizde düzenlenen çeşitli etkinliklerle
kutlanmaktadır.