1-Solunum fonksiyon testleri ne demektir?
Akciğer fonksiyon testleri olarak ta bilinen solunum fonksiyon
testleri ,akciğerlerinizin ne kadar iyi çalışıp çalışmadığını ölçmek için
kullanılır. Bu testler nefes darlığı gibi yakınmaları olan hastalarda
hastalıkların tanısında yardımcı laboratuvar incelemesidir.Doktorlar bu testi
astım, pulmoner fibrozis(akciğer dokusunun sertleşmesi), KOAH
hastalıklarında(kronik obstrüktif akciğer hastalığı) gibi durumlarda tanıyı
desteklemek amacıyla kullanırlar.
2-En sık kullanılan solunum fonksiyon testleri hangileridir?
Spirometri: Bu test akciğerlerinize giren ve çıkan hava
miktarını istirahatte, zorlu nefes alıp verme sırasında ve egzersizde ölçerek
aynı yaşta ,cinste,boyda kişilerden elde edilen değerlerle karşılaştırır.
Solunum yollarında darlık olduğunda giren ve özellikle çıkan hava hızı azalır.
Akciğer Difüzyon Kapasitesi: Akciğerlere giren ve çıkan gazların
azalmasına sebep olan darlığın oluşturduğu direnç ölçülür. Akciğerlerin oksijen
ve karbondioksit değişimini yeterince yapıp yapmadığı saptanır.
Bronş Provakasyon Testi: Nefes darlığı yakınmaları nedeniyle
astım tanısı düşünülen buna karşın solunum fonksiyon testi incelemesinde hava
yolu darlığı saptanmayan hastalarda hava yolu aşırı duyarlılığını belirlemek
için bronş provokasyon testleri uygulanır.
3-Kimlere solunum fonksiyon testleri yapılır?
Tansiyon arteriel ölçümü kardiyovasküler değerlendirme için ne
kadar önemliyse, solunum fonksiyonlarının spirometri cihazı ile
değerlendirilmesi o kadar önemlidir.
Uygulama yelpazesi çok geniş olmakla birlikte;
• İzah edilemeyen nefes darlığı olan hastalarda
• Sebebi açıklanamayan uzun süreli öksürüklerde
• Uzun yıllar sigara içen öksürük ve/veya hırıltılı solunum
şikayeti olan kişilere,
• Akciğer nedenli nefes darlığının kalbe bağlı nefes darlığından
ayırt edilmesinde
• Uzun yıllar sigara içen 45 yaş üstü hastalara
• Üst solunum yolu darlıklarının saptanmasında
• Operasyon öncesi risk faktörlerinin değerlendirilmesinde
cerrahi girişimin uygun olup olmayacağına karar verilmesinde
• Astım ve KOAH şüphesi olan hastalarda tanıda ve hastalığın
şiddetinin değerlendirilmesinde
• Akciğeri etkileyecek iş kollarında çalışanlarda
• Sporcularda fiziksel aktivite proğramı öncesi eksersize
yanıtın değerlendirilmesinde
• Tedaviye yanıtın izlenmesinde
• Halk sağlığı açısından yapılan araştırmalarda sıklıkla
kullanılan testlerdir.
4-Hangi hastalıkların tanısında kullanılır?
• Astım
• KOAH(Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı)
• Akciğer fibrozisi • Bronşektazi
• Asbestoz
• Sarkoidoz
• Skleroderma
• Akciğer kanseri
5-Solunum fonksiyon testleri kimlerde risklidir?
• Geçirilmiş miyokart infarktüsü
• Kontrolsüz hipertansiyon
• Yeni göz ameliyatı geçirenler
• Akciğer ve batın ameliyatı geçirmiş,şiddetli ağrısı olan
hastalar
• Solunum sistemi enfeksiyonu olanlar
Bu gibi durumlarda test öncesi hastaların teknisyeni
bilgilendirmesi gereklidir.
6-Solunum fonksiyon testi nasıl yapılır?
Göğüs Hastalıkları Hastanemizde bu testlerin yapıldığı solunum
fonksiyon testleri labotatuvarımız vardır. Spirometri, bu laboratuarımızın
temel cihazıdır.Ölçüm yapılan elektronik bölüm ve hastanın nefes alıp verdiği
ağızlık kısmından oluşur.Hastalar laboratuvarda görevli teknisyen tarafından
test ile ilgili olarak bilgilendirilir. İlk kez hasta tarafından kullanılacak
ağızlık aletin giriş bölümüne yerleştirilir. Bu kısmı hasta dudakları ile iyice
saracak fakat dişleri ile ısırmayacak şekilde ağzına alır. Dudaklarını iyice
kapatır. Hastanın burnu ölçüm öncesi özel bir mandalla kapatılır. Hastalar önce
sakin bir şekilde nefes alıp verirken nefes vermenin sonunda teknisyenin
kontrolüyle zorlu, derin ve hızlı bir nefes alırlar. Ardından teknisyenin
hızlı, zorlu ve sonuna kadar nefes ver komutu ile nefes verirler. Nefes verme
işlemi en az 6 saniye sürmelidir.
7-Akciğerlerdeki gaz değişiminin ölçümü nasıl yapılır (Difüzyon
testi)?
Bu testle vücudun oksijen ihtiyacını karşılayıp karşılamadığını
ölçebiliriz.Testin ölçümü sırasında organizmaya zarar vermediği bilinen
karbonmonoksit(CO) gazı ve helyum(HE) kullanılarak akciğer hacimleri de
ölçülür.Böylece solunum havasının ne kadar alındığı ve bunun içindeki CO
yardımıyla ne kadar gazın kana geçtiği saptanır.Solunumla alınan CO gazı
bilindiğinden ,ne kadarının atıldığı ölçülür.Böylece hava keseciklerinin ve
onların çevresindeki damarların ne kadar etkin görev yaptığı saptanır.
8-Bronş Provokasyon Testi İle Astıma Kesin Teşhis Konulabiliyor
Nefes darlığı sebebi olarak astımı olan kişilerde hava yolları
bazı uyaranlara maruz kaldığında aşırı reaksiyon vererek kısalır ve daralır ve
bu durum nefes darlığı ve öksürüğe sebep olabilir. Hava yollarının gösterdiği
bu reaksiyonu ölçmek ve astım tanısını koymak için önerilen ilk yöntem solunum
fonksiyon testi uygulanmasıdır. İlk başvuruda hastalık tanısını koymak ve
ağırlığını belirlemek için spirometrik inceleme yani solunum fonksiyon testi
uygulanır. Astım için tipik olan öksürük, hırıltılı solunum ve nefes darlığı
yakınmaları nedeniyle astım tanısı düşünülen buna karşın solunum fonksiyon
testi incelemesinde hava yolu darlığı saptanmayan hastalarda hava yolu aşırı
duyarlılığını belirlemek için bronş provokasyon testleri uygulanır. Bu testler
ile ayrıca hava yolu darlığının nedeni ortaya koyulabildiği gibi, astımın
şiddeti belirlenebiliyor ve tedaviye yanıt gösterilebiliyor. Özellikle iş
ortamı ile ilişkili astım düşünülen, azalan veya artan semptomları olan
hastalarda bronş provokasyon testi tanıyı belirleyebilir.
Kronik öksürük ayırıcı tanısında astıma
bağlı kronik öksürük olgularını ayırt etmede yine önemli bir testtir.