Verem/Tüberküloz(TB), Mycobacterium tuberculosis (M. tuberculosis) kompleks grubu basilleri ile oluşan, ölümcül seyredebilen, insanlık tarihinin en eski hastalıklarından biridir. Robert Koch tarafından 24 Mart 1882’de M. tuberculosis basilinin keşfedilmesi ile hastalığın tanı ve tedavisinin önü açılmış, 1940’lı yıllarda tüberküloz basilini öldüren ilk ilaçlar bulunmuş, hastalık ile mücadelede geçmişten günümüze önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. M. tuberculosis basilinin keşfedildiği güne ithafen, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 1996 yılında her yılın 24 Mart gününü ‘Dünya Tüberküloz Günü’ olarak belirlemiştir.
Tüberküloz Nedir:Tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis adı verilen bir bakterinin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Çoğunlukla akciğerler olmak üzere tüm doku ve organları (böbrekler, beyin ve kemik gibi) tutabilir. Akciğer dışı tüberküloz bulaşıcı olmayabilir, ancak akciğer tüberkülozu, hastanın öksürmesi ya da hapşırması sonucu hava yoluyla kolayca bulaşabilir. Hasta ile aynı kapalı ortamda uzun süre bulunan kişilerde bulaşma riski artmaktadır.
Korunma Yöntemleri: Hasta yakınları ve temaslıları, bulaşıcı tüberküloz hastalığından korunmak için koruyucu ilaçlar ve kişisel enfeksiyon kontrol önlemleri almalıdır. Maske kullanımı, doğal havalandırmanın sağlanması ve genel hijyen kurallarına uyum, bireyleri bu hastalıktan korumak için son derece önemlidir. Ayrıca, tüberküloz hastalığı belirtileri gösteren kişilerin (uzun süren öksürük, ateş, gece terlemeleri) sağlık kuruluşlarına başvurması gerekir.
Verem aşısı kimlere uygulanır:Tüberküloz hastalığından korunmada BCG (Bacille Calmette Guerin) aşısı kullanılmaktadır. BCG aşısı, doğumdan sonra ikinci ayını bitiren bebeklere aile sağlığı merkezleri ya da verem savaş dispanserlerinde ücretsiz olarak yapılmaktadır. BCG aşısı, belirlenen zaman içerisinde yapılmaması halinde, tüberkülin deri testi (TDT) sonucuna göre 6 yaşa kadar uygulanabilir. BCG aşısı, özellikle çocuklarda ağır seyreden tüberküloz hastalığını (menenjit ve miliyer TB) önlemede etkilidir.
Tedavi ve İlaç Kullanımı:Tüberküloz hastalığı, yalnızca düzenli ilaç kullanımı ile tedavi edilebilir. Etkili ve düzenli bir tedavi ile bulaştırıcılık genellikle 2-3 haftada sona erebilir. Tüberküloz tanısı alan hastaların ilaçları Sağlık Bakanlığı tarafından ücretsiz olarak sağlanmakta ve tedavi süreçleri izlenmektedir.Hastaların ilaçlarını düzenli kullanmaları en önemli faktördür. Bu nedenle, ilaçlar doğrudan gözetimli tedavi uygulamasıyla verilmektedir. Hastaların, bir sağlık görevlisi eşliğinde ilaçlarını alarak tedaviye sadık kalmaları teşvik edilmektedir. Bu yaklaşım, tedavi sürecinin başarı oranını artırmakta ve hastaların motivasyonunu yükseltmektedir.
DGT (Doğrudan Gözetimli Tedavi) : Uygulamasına düzenli katılan hastalara, Bakanlığımız ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı arasında imzalanan protokol çerçevesinde şartlı nakdi yardım yapılmaktadır. Devletimizin sağladığı bu maddi destek, tüberküloz sebebiyle yaşanan ekonomik kayıpların yükünü hafifletmektedir.