Çocukların sosyalleşme ve zamanı eğlenceli geçirme isteği, pandemi döneminde değişim göstermiştir. Evde geçirilen süre arttığı için teknoloji kullanımı çocuğun işi olan oyunun da içinegirmiştir. Sokaklarda oynanan oyunların yerini telefonda, bilgisayarda, tablette ve internette oynanan dijital oyunlar almıştır. Pandemi sürecinde değişen bu dijital alışkanlıkların sağlıklı ve bilinçli bir çerçevede sürdürülebilmesi için gerekli önlemlerin alınması önem taşımaktadır.
Dijital Oyun Bağımlılığı Nedir?
Sosyal, duygusal, fiziksel sorunlara neden olduğu halde, kişinin bilgisayar ve video oyunlarını aşırı şekilde kullanması ve bu kullanımı kontrol edememesi, zamanının büyük çoğunluğunu zihnen ya da fiilen oyunları düşünerek geçirmesi, eksikliğinde huzursuzluk, öfke hissetmesi şeklinde tanımlayabiliriz. Dijital oyun bağımlılığı kavramı, oyunda geçirilen süreden ziyade, ortaya çıkan olumsuz sonuçları ifade etmektedir. Çocuk ve ergenler risk grubu olarak değerlendirilmektedir.
Çocuk ve Ergenleri Oyun Bağımlılığına İten Faktörler Nelerdir?
En önemli faktörlerden biri Merak duygusunu kontrol edememeleridir. Bunun yanında dışlanma korkusuyla arkadaşlarının her istediğini ( aynı oyunları oynama…) yapmaya çalışmaları, Problemlerini nasıl çözeceğini bilmemesi ve sorunları çözmekyerine teknolojiye yönelmek, Kontrolsüz ve ölçüsüz kullanımın ne olduğuna dair bilgi eksikliğinin olması, Gerçek dünyada başarılamayan şeyleri sanal dünyada oyunlarla elde etmeye çalışmaları kısaca nedenler arasında gösterilebilir.
Dijital Oyunların Çocukların Sağlığı ve Gelişimi Üzerindeki Olumlu Etkileri Nelerdir?
Eğitici, şiddet içermeyen, etkileşimli, çocuğun yaşına ve gelişimsel düzeyine uygun dijital oyunlar kontrollü oynandığı sürece çocuğun yararına olabilmektedir.
Konsantre olma ve aynı anda birçok nesneyi görsel olarak takip etme becerisini, El göz koordinasyonunu ve motor becerilerini, Strateji geliştirme ve hızlı karar verebilme becerisini artırmaktadır. Eğitim materyali olarak kullanıldığında eğlenerek öğrenmeyi destekleyerek eğitim konularını pekiştirmeye yardımcı olmaktadır.
Dijital Oyunların ÇocuklarınSağlığı ve Gelişimi Üzerindeki Olumsuz Etkileri Nelerdir?
Yapılan araştırmalar oyunların çoğunluğunda şiddet içerikli ögelerin yer aldığını ortaya çıkarmıştır. Bu nedenle Şiddet unsurları içeren oyunların saldırgan duygu, düşünce ve davranışların gelişmesine ve şiddete karşı duyarsızlaşmaya neden olmaktadır. Bunun yanında özellikle bebeklik ve okul öncesi dönemde göz teması kurmamaya, dil gelişiminde aksamalara ve gelişim geriliğine sebep olur.
Ayrıca erteleme davranışının yerleşmesine, Sanal ile gerçeklik arasındaki farkı ayırt etmede güçlük yaşama, Bağımlılık, obezite, duruş bozukluğu, göz rahatsızlıkları, dikkat eksikliği gibi problemlere, Ders çalışma, kitap okuma ve fiziksel aktivitelere katılma zamanlarını azaltması sebebiyle akademik ve kişisel başarıyı etkilemektedir. Çevrimiçi tehditlere açık hale gelir ve dikkat edilmeyen oyun içerikleri sonucunda alt ıslatmalar, korkular, yalnız uyuyamama gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır.
Çevrimiçi sohbet özelliği, Sohbet odaları çocuk ve gençler arasında siber zorbalık, küfürleşme, tanımadığı kişilerle çevrimiçi iletişim hatta müstehcen içerikliyazışmalar dahi içermektedir. Dijital mahremiyetin ( özel bilgilerin paylaşılması ) önemsenmediği görülmüştür.
Aileler Olarak Ne Yapabiliriz?
Ebeveynler çocuklarına doğru bir şekilde oyun oynama alışkanlıklarını aşılamalı, hangi içeriklerin faydalı, hangi içeriklerin ve durumların tehlikeli olabileceği hakkında konuşmalıdırlar. Hangi tür oyunları ne kadar süre ile ve günün hangi saatinde oynayabileceği konusunda sınırlandırmalar getirilmeli ve bu sınırlandırmaları uygulama noktasında kararlı olunmalıdır. Yaş derecelendirmeleri, çocukların gelişim düzeyleri için hangi oyunların uygun olduğu konusunda bilgi vermektedir.( PEGI -Google Play Store uygulamaları ve oyunları için geçerlidir.)
Ebeveynin çocuğuyla kuracağı iletişim dili son derece önemlidir. Ailesi tarafından yargılayıcı bir dile maruz kalan çocuklar, sorgulanmaktan korkacak ve internet ortamlarında karşılaştığı zor durumları ebeveynine anlatmaktan çekinecektir. Doğru iletişim kanalı ile çocuğa “güven” duygusu verilmesi faydalı olacaktır.
Özellikle Çevrimiçi sohbet özelliği barındıran dijital oyunlar konusunda aileler;
*Çocuklarını günlük hayatta tanımadığı insanlarla kişisel bilgilerini paylaşmadığı gibi, dijital oyun oynarken de, adres, resim, vb. kişisel bilgilerini paylaşmaması noktasında bilgilendirmeli,
*Çocuklarını yabancı kişilerden gelebilecek arkadaşlık teklifi, mesaj, fotoğraf, video gibi içerikleri kabul etmemeleri, bu içerikleri gönderen kişileri engellemeleri konusunda uyarmalı, Çocuklarına rahatsız edici bir mesaj ile karşılaştığında ailesi ile paylaşması gerektiğini anlatılmalıdır.
Ayrıca İnternetin zararlı ve uygun olmayan içerikleriyle etkin bir şekilde mücadele edilmesi, internet ortamlarında yaşanan problemler için ihbar ve yardım talepleri İnternet Bilgi İhbar Merkezi ve İnternet Yardım Merkezi , Alo 141 Güvenli İnternet Bilgi Destek Hattı üzerinden yapılabilmektedir.
