Üreterorenoskopi
(URS), üst üriner sistemin (üreter ve böbrek toplayıcı sistemi) endoskopik
cihazlarla incelenmesi demektir. Bu işlem için kullanılan cihaza
üreterorenoskop denilir: Bu optik bir alet ile üretradan mesaneye ve oradan da
üretere ve böbreğe kadar çıkılarak taşa ulaşılıp çeşitli yöntemlerle (genelde
lazer kaynağı kullanılır) kırılıp hasta taştan arındırılır.
Eğer
taş üst üreter veya böbreğin içerisinde ise esnek (bükülebilir, fleksibl)
üreterorenoskoplar kullanılır ki bu yönteme retrograd intrarenal cerrahi de
denilmektedir
Operasyon
bitiminde üreter kateteri veya bir ucu böbrekte diğer ucu mesanede olan yumuşak
plastik ince bir boru (JJ kateter, stent) üretere yerleştirilir. Bu stent
üreterde taşın varlığı ve taşın çıkarılması işlemine bağlı olan travmanın
iyileşmesi sürecine katkıda bulunacaktır. Mesaneye ise bir Foley sonda takılır.
Ameliyattan sonraki 24-48 saat içinde idrar rengi berraklaştıktan sonra sondası
çekilebilir. Stentin çekilmesi 2-4 haftalık bir süreç alır.
Ameliyat
sırasında bazen zorlu durumlarla karşılaşılabilir. Taşa ulaşılamayabilir,
üretere girilemeyebilir, üreterde yırtık oluşabilir. Bu gibi durumlarda üretere
bir stent yerleştirilmesi ve sistemin rahatlaması sağlandıktan sonra başka bir
seansta tekrar üreterorenoskopi yapılır. Stent takılamadığı durumlarda ise
böbreği rahatlatmak için perkütan nefrostomi denilen bir işlemle böbreğe
dışarıdan bir tüp takılması gerekebilir. Üreterdeki travmanın çok büyük olduğu
durumlarda açık cerrahiyle işlemin tamamlanması gerekebilir.
Perkütan
nefrolitotomi
Yüksek
taş yükü olan hastalarda, ESWL (dışardan taş kırma) ile düşürülmesi mümkün
olmayan veya alt kaliks (böbrek içi toplayıcı havuzcuk) taşı olanlarda,
böbreğin yapısal ve anatomik bozukluklarında (atnalı böbrek, çift toplayıcı
sistemli böbrek vb.) çoğu zaman ESWL yetersiz kalmaktadır. Bu durumda
öncelikli olarak perkütan nefrolitotomi önerilmektedir.
Bu
teknikle ciltten 1 cm’lik bir kesiyle böbreğe ulaşılıp taşların kırılıp dışarı
alınması şeklinde yapılmaktadır. PCNL operasyonu genel anestezi altında
yapılmaktadır ve ortalama 1,5-3 saat sürmektedir. Anestezinin verilmesi
işlemini takiben önce hastaya sistoskopi işlemi için pozisyon verilir. Operasyon
planlanan taşlı böbreğe ait kanal ağzı tespit edildikten sonra, bu kanala iki
ucu açık ince bir tüp yerleştirilir. Ardından hasta yüzüstü yatış pozisyonuna
getirilir.
Hastaya
pozisyon verme işleminin ardından; sistoskopi işlemi sırasında takılan
kateterden kontrast madde verilir ve böbrek görüntülenir. Temizlenecek taşın
yerleşimine göre, bu görüntülenen böbreğe hastanın sırt bölgesinden nefroskop
denilen alet böbreğe yerleştirilir.
Böbreğin
içerisindeki taşlar tespit edildikten sonra çeşitli enerji kaynakları ile
böbrek içinde kırılır. Kırılan bu küçük taş parçaları tutucu bir alet
yardımıyla vücut dışına alınır.
Böbreğin
tamamen taştan temizlendiği düşünüldüğünde, operasyon yapılan böbreğe bir adet
tüp (perkütan nefrostomi tüpü) yerleştirilir. Hastalar operasyondan sonda ve
perkütan nefrostomi tüpü ile çıkarlar. Operasyon sonrası genellikle 1.
gün hastanın sondası alınır. Hastanın perkütan nefrostomi tüpü ise operasyondan
ortalama 2 gün sonra genellikle yatak başında alınmaktadır. Perkütan nefrostomi
tüpü alındıktan sonra genellikle hastanın aynı gün taburcu işlemi
planlanır.
Bu
ameliyatın hastanede kalış, iyileşme süreleri, ağrı kesiciye ihtiyaç duyma ve
günlük yaşama dönme süreleri daha kısa ve kozmetik görünümü açık cerrahiye göre
daha iyi olmaktadır. Hastalar ameliyat sonrası dönemi açık ameliyata göre çok
daha rahat geçirmektedir. Bu yöntem tek başına uygulandığında ve tek cerrahi
seansta taşsızlık başarı oranları % 87 ile 98 arasında değişmektedir. Bunun yanında
tedaviye ikinci seans veya ürterorenoskopi veya ESWL eklendiğinde bu başarı
oranlarının çok daha arttığı bilinmektedir.
Sungurlu
Devlet Hastanesi Üroloji Bölümü’nde yukarıda anlatılan tüm operasyonlar başarıyla
gerçekleştirilmektedir.