10 Ekim 2025 Ruh Sağlığı Günü teması “Afetler ve Acil Durumlarda Ruh Sağlığına Erişim” olarak belirlenmiştir. Bireylerin ya da toplulukların zarar görmesine neden olan (can, mal ve geçim kaynaklarının kaybı, yaralanmalar) yıkıcı olaylar acil durum olarak tanımlanmaktadır. Kişi bu durumlara doğrudan yaşayabilir veya tanık olabilir.
Afet gibi travmatik yaşam olaylarının ardından bireyler yeniden güvende olduklarını hissetmek ve rutinlerine dönmek isterler. Yaşanan olayların ardından çıkabilecek psikolojik uyumsuzlukların önlenmesi, aile ve toplum ilişkilerin yeniden kurulması, etkilenenlerin ‘normal’ yaşamlarına geri dönme surecinde kendi kapasitelerini fark etmeleri ve güçlenmelerinin sağlanması, gelecekte ortaya çıkması muhtemel afet ve acil durumlarla başa çıkma/iyileşme/toparlanma becerilerinin artırılması için Psiko-sosyal destek hizmetleri çok önemlidir.
Acil bir durumda insanlar temel desteklerle ciddi psikolojik sıkıntılar yaşamadan psikolojik ilk yardımla(PİY) iyileşebilmektedir.
PSİKOLOJİK İLK YARDIM (PİY) NEDİR ?
Travmatik bir olay durumunda herkesin verebileceği bir destek türüdür. Desteğe ve yardıma ihtiyaç duyan kişiye sunulan insani ve destekleyici müdahale olarak tanımlanmaktadır. Kişilerin bilgiye, hizmetlere ve sosyal desteklere ulaşabilmeleri için yardım etmektir.
Temel olan etkileşim içinde olmak ve orada hazır bulunmaktır. Güvende, anda, sakin ve umutlu hissetmelerine yardımcı olmayı, diğer insanlarla bağlantı içinde kalmalarını , yaşanılan stres düzeyini azaltmayı,• fiziksel, duygusal ve sosyal desteğe erişmelerini sağlamayı, dayanıklılığı arttırmayı amaçlar.
Psikolojik İlk Yardım (PİY) Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler ;
Stres yaratan durumu yaşayan insanları dinlemek büyük bir destek olabilir. Ancak, ne olduğunu anlatmaları için baskı yapılmaması da önemlidir. Bazı insanlar başlarına gelenler veya durumları hakkında konuşmak istemeyebilir. Sessiz bir şekilde yanlarında olmak, orada olduğunuzu bilmeleri onlar için değerli olabilir. Bu durum karşınızdaki kişiye isterse sizinle paylaşımda bulunması için gerekli alanı ve cesareti verecektir. Herhangi bir kayıp ya da önemli bir olayı sizinle paylaştığında örneğin evinin kaybı ya da sevdiği birinin ölümü- hislerini kabul edin. "Ben de sizin gibi çok üzgünüm”
Her kültürün kendine özgü uygun davranış şekilleri vardır. İnsanların kültür, yaş, cinsiyet, gelenek ve dinlerini dikkate alarak saygı göstererek, mahremiyete dikkat ederek konuşulmalıdır.
İnsanların kendi kararlarını verme haklarına saygı duyun. İnsanlar şu an yardım istemeseler dahi ileride istediklerinde yardıma ulaşabilecekleri konusunda bilgilendirin.Dürüst ve güvenilir olun. Yerine getiremeyeceğiniz sözler ya da yanlış bilgiler vermeyin.Bilmediğiniz konu hakkında “bilmiyorum ama senin için öğrenmeye çalışacağım” demek.
