Tıbbi tedaviyle tam iyileşme şansı yüksek olan akut lösemiden korkulmaması gerektiğini hatırlatmak; toplum olarak lösemi tedavisi gören kişilere ve ailelerine ihtiyacı olan, maddi-manevi her türlü desteği vermenin önemini vurgulamak amacıyla her yıl belirlenen bir haftada Uluslararası Lösemili Çocuklar Haftası olarak kutlanmaktadır.
Halk arasındakan kanseriolarak da bilinen lösemi; kandaki alyuvarların aşırı derecede çoğalmasıyla meydana gelen bir hastalıktır. Kanın vücutta esas yapım yeri olan kemik iliğimizdeki ana hücrelerde oluşan şifre değişikliği ile blast adı verilen olgun olmayan kan hücrelerinde artış meydana gelmesi sonucunda bu hücreler vücutta hızla yayılarak kemik iliğini, lenf bezlerini, karaciğeri, beyin, dalak ve merkezi sinir sistemini tutmaktadır. Çocukluk çağında görülen kanser türlerinden en yaygın olanı lösemidir ve kanser vakalarının %35'ini lösemi oluşturur. Türkiye'de her yıl 16 yaşın altında 1200 - 1500 lösemi vakasına rastlanır. Löseminin nedenleri günümüzde henüz tam olarak aydınlatılamamıştır. Teknolojik gelişmeler ışığında yapılan çalışmalar sonucundalöseminin nedenleri arasında şunlar sayılabilir:Radyasyon, genetik yatkınlıklar, böcek ilaçları gibi kimyasal maddeler, bazı hastalıklar...
Lösemi her yaşta görülebilen bir hastalıktır. Genellikle çocukluk döneminde daha sık rastlanılır bu amansız hastalığa. Çocukluk döneminde yaşananlöseminin belirtileri şunlardır:
Ateş
Burun ve diş eti kanamaları
Bacaklarda kemik ağrıları
Kansızlık
İştahsızlık
Kilo kaybı
Ciltte meydana gelen morarmalar...
Bu belirtiler sonucunda yapılan kemik iliği, kan, hücre tipini belirleme ve genetik tetkikler sonucunda kesin tanı konulabilir. Tedavi sürecine hastanın genel durumunu düzelterek başlanır. Tedavi sürecinde hastaların morallerinin yüksek tutulması da oldukça önemlidir. Çünkü lösemi hastaları kemoterapi (kimyasal tedavi) tedavisi görürler ve için vücutlarındaki zararlı hücrelerin yanı sıra bu tedaviden yararlı hücreler de olumsuz etkilenir. Bu tedaviyi gören hastalarda saç dökülmesi, ağızda ve bağırsakta yaralar açılması ve halsizlik gibi yan etkiler görülür. Bu etkiler de ister istemez lösemi hastalarında moral bozukluna yol açar. Bu nedenle hastaların ve ailelerinin hastalık hakkında bilgilendirilmesi löseminin umutsuz bir hastalık olduğu değil aksine iyi bir tedavi ve moral desteği ile %85'lere varan oranda iyileşmenin sağlandığı izah edilmelidir.
Lösemi Bulaşıcı Bir Hastalık Mıdır?
Lösemi hastalarının bağışıklık sistemi normal sağlıklı insanlarınkine göre daha zayıf olduğu için en ufak bir mikrop veya hastalık dahi bütün vücuda yayılarak ağır ateşli hastalıklara neden olmaktadır. Lösemi kesinlikle bulaşıcı değildir. Fakat hastalar kendilerini korumak için maske takmalıdır.
Kemik İliği Nakli Nedir?
Çocukluk çağı lösemilerinde ilk olarak ilaçla tedavi denenir. Toplam 3-3.5 yıl süren kemoterapi sonunda % 85’lere varan oranda tamamen iyileşme sağlanır. Tedaviye cevap alınamayan vakalarda ve bazı özel durumlarda kemik iliği nakli uygulanabilir. (%5-10 oranında).Kemik iliği nakli basitçe, kan hücrelerinin yapımını sağlayan ana-kök hücrelerin sağlam bireylerden (verici-donör) alınarak lösemi hastasına verilmesidir. Böylece normal kan yapımı sağlanmış olur.Kemik iliği kemiklerin içinde bulunan süngersi bir doku olup dolaşımdaki kan hücrelerinin üretim merkezidir. Kan hücrelerinin üretimi kemik iliği içinde yerleşmiş bulunan özelleşmiş bir grup hücre tarafından sağlanmaktadır. Bu hücrelere ‘kemik iliği kök hücreleri’ denir.
Kemik iliği bağışlamakla ilişkili herhangi bir risk var mıdır?
Kemik iliği (kandan kök hücre) bağışı yapan kişiden az miktar ilik alındığından, bağış yapmak genellikle donöre herhangi bir belirgin sorun oluşturmaz. Birkaç hafta içerisinde, donörün vücudu bağışlanan iliğin yerini doldurur.
Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Programlar ve Kanser Şube Müdürlüğü